Οι
Άγιοι ένδοξοι Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα είχαν υποσχεθεί πως, αν ο
Θεός τους ελευθέρωνε από τη φοβερή κατάρα της ατεκνίας, θα προσέφεραν το
παιδί τους εκεί που αληθινά ανήκε: στον Θεό!Όταν λοιπόν η Μαριάμ έγινε τριών ετών, οι γονείς της –προχωρημενοι πια στην ηλικία- αποφάσισαν να εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους. Και την οδήγησαν στο Ναό, εμπιστευόμενοι στους ιερείς την ανατροφή της μονάκριβης θυγατέρας των. Η Εκκλησία μας τιμά το γεγονός αυτό με τη μεγάλη θεομητορική εορτή των Εισοδείων της Θεοτόκου, κάθε χρόνο στις 21 Νοεμβρίου. Μάλιστα στον Όρθρο της εορτής αυτής, και καθώς έχουμε ήδη εισέλθει στη νηστεία των Χριστουγέννων, ψάλλουμε για πρώτη φορά τις πολύ γνώριμες και πολύ αγαπητές λαό μας Καταβασίες «Χριστός γεννάται δοξάσατε...».
Πηγή : Φανερωμένη Χολαργού
Στο Ναό η Θεοτόκος έλαβε σεμνοπρεπή αγωγή αλλά και ικανή μόρφωση από τους ιερείς, που αποτελούσαν τους διδασκάλους του λαού. Εκείνοι δίδασκαν ανάγνωση, γραφή αλλά και το νόμο του Θεού. Η Παναγία διακρίθηκε για τη σεμνότητα, τη σοβαρότητα, την αρετή, την εργατικότητα και την υπακοή της. Αγάπησε την προσευχή, που έγινε η αναπνοή της ψυχής της. Ακόμη μελετούσε με πολύ ζήλο το λόγο του Θεού, όπως αυτός αποτυπωνόταν στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Έτσι πληροφορείται πως ο Θεός έχει υποσχεθεί στον Αβραάμ και τους απογόνους του πως θα έλθει ο Μεσσίας, ο οποίος θα ελευθερώσει όλο τον κόσμο. Κι αρχίζει να περιμένει κι εκείνη τον Σωτήρα. Που θα σαρκωθεί, όταν έλθει η κατάλληλη στιγμή, από την ίδια...
Στην ηλικία της εφηβείας η Παναγία επέστρεψε στο
σπίτι της. Ήταν πια 15 ετών. Φαίνεται πως οι ευσεβείς γονείς της είχαν
πια αναχωρήσει από αυτόν τον κόσμο, γι’ αυτό και οι ιερείς -όπως
συνηθιζόταν την εποχή εκείνη- αποφάσισαν τον αρραβώνα της μ’ έναν καλό
και ευλαβή ξυλουργό, τον Ιωσήφ.
Οι Ευαγγελιστές Ματθαίος και Λουκάς αναφέρουν τη μνηστεία της Μαριάμ με τον Ιωσήφ, άνθρωπο δίκαιο και ενάρετο, ο οποίος καταγόταν «εξ οίκου Δαβίδ» (Λουκ. 1, 27), ήταν δηλαδή απόγονος του προφητάνακτος Δαυίδ, όπως και η Παρθένος Μαρία. Και τούτο διότι ο Θεός είχε υποσχεθεί τον Μεσσία, τον Σωτήρα του λαού, ο οποίος θα ήταν απόγονος του Αβραάμ και του Δαυίδ. Στην παλαιοδιαθηκική γραμματεία συναντούμε την προσδοκία αυτή στους Ψαλμούς, αλλά και στους Προφήτες -και ιδιαίτερα στον Ησαΐα, τον Ιερεμία, τον Ιεζεκιήλ και τον Ωσηέ. Το γενεαλογικό δένδρο του Ιωσήφ βρίσκεται στο 1ο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, το οποίο ακούμε κάθε χρόνο την Κυριακή προ των Χριστουγέννων. Είναι η «βίβλος γενέσεως Ιησού Χριστού, υιού Δαβίδ, υιού Αβραάμ» (Ματθ. 1, 1). Εκεί ο Ευαγγελιστής παραθέτει τις γενεές από τον Αβραάμ μέχρι τον Δαυίδ και μέχρι την αιχμαλωσία των ισραηλιτών στην Βαβυλώνα και μέχρι «τον Ιωσήφ, τον άνδρα Μαρίας, εξ ής εγεννήθη Ιησούς ο λεγόμενος Χριστός» (Ματθ. 1, 16). Γράφοντας ο Ματθαίος το Ευαγγέλιο του προς τους εξ ιουδαίων χριστιανούς είναι φυσικό να προτάσσει και να αποδεικνύει την καταγωγή του Ιησού Χριστού από τον Δαυίδ, αφού η μεσσιανική ιδιότητα Του είχε άμεση εξάρτηση από την καταγωγή Του αυτή.
Ο Ιωσήφ αναλαμβάνει πλέον τον πολύ σημαντικό ρόλο του προστάτη τόσον της Παρθένου όσον και, αργότερα, του νεογέννητου Ιησού. Η παρουσία του στη ζωή της Θεοτόκου, ως βοηθός και στήριγμα της, αλλά και γενικότερα στο σχέδιο της θείας οικονομίας αποτελεί εκδήλωση της θείας πρόνοιας. Η Εκκλησία μας τιμά κάθε χρόνο τη μνήμη του Αγίου Ιωσήφ του μνήστορος στις 26 Δεκεμβρίου. Ο μνήστωρ Ιωσήφ θα αναδειχθεί το ανάχωμα στις όποιες διαθέσεις συκοφαντικής δυσφημήσεως της Παναγίας από τον περίγυρό της και ιδιαίτερα από τους φαρισαίους, που δεν μπορούσαν να διανοηθούν την υπερφυά σύλληψη και γέννηση του Σωτήρα Χριστού. Στον ιουδαϊκό νόμο, ο αρραβώνας δημιουργούσε σχέση δεσμευτική, η οποία μπορούσε να λυθεί μόνο με διαζύγιο.
Οι Ευαγγελιστές Ματθαίος και Λουκάς αναφέρουν τη μνηστεία της Μαριάμ με τον Ιωσήφ, άνθρωπο δίκαιο και ενάρετο, ο οποίος καταγόταν «εξ οίκου Δαβίδ» (Λουκ. 1, 27), ήταν δηλαδή απόγονος του προφητάνακτος Δαυίδ, όπως και η Παρθένος Μαρία. Και τούτο διότι ο Θεός είχε υποσχεθεί τον Μεσσία, τον Σωτήρα του λαού, ο οποίος θα ήταν απόγονος του Αβραάμ και του Δαυίδ. Στην παλαιοδιαθηκική γραμματεία συναντούμε την προσδοκία αυτή στους Ψαλμούς, αλλά και στους Προφήτες -και ιδιαίτερα στον Ησαΐα, τον Ιερεμία, τον Ιεζεκιήλ και τον Ωσηέ. Το γενεαλογικό δένδρο του Ιωσήφ βρίσκεται στο 1ο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, το οποίο ακούμε κάθε χρόνο την Κυριακή προ των Χριστουγέννων. Είναι η «βίβλος γενέσεως Ιησού Χριστού, υιού Δαβίδ, υιού Αβραάμ» (Ματθ. 1, 1). Εκεί ο Ευαγγελιστής παραθέτει τις γενεές από τον Αβραάμ μέχρι τον Δαυίδ και μέχρι την αιχμαλωσία των ισραηλιτών στην Βαβυλώνα και μέχρι «τον Ιωσήφ, τον άνδρα Μαρίας, εξ ής εγεννήθη Ιησούς ο λεγόμενος Χριστός» (Ματθ. 1, 16). Γράφοντας ο Ματθαίος το Ευαγγέλιο του προς τους εξ ιουδαίων χριστιανούς είναι φυσικό να προτάσσει και να αποδεικνύει την καταγωγή του Ιησού Χριστού από τον Δαυίδ, αφού η μεσσιανική ιδιότητα Του είχε άμεση εξάρτηση από την καταγωγή Του αυτή.
Ο Ιωσήφ αναλαμβάνει πλέον τον πολύ σημαντικό ρόλο του προστάτη τόσον της Παρθένου όσον και, αργότερα, του νεογέννητου Ιησού. Η παρουσία του στη ζωή της Θεοτόκου, ως βοηθός και στήριγμα της, αλλά και γενικότερα στο σχέδιο της θείας οικονομίας αποτελεί εκδήλωση της θείας πρόνοιας. Η Εκκλησία μας τιμά κάθε χρόνο τη μνήμη του Αγίου Ιωσήφ του μνήστορος στις 26 Δεκεμβρίου. Ο μνήστωρ Ιωσήφ θα αναδειχθεί το ανάχωμα στις όποιες διαθέσεις συκοφαντικής δυσφημήσεως της Παναγίας από τον περίγυρό της και ιδιαίτερα από τους φαρισαίους, που δεν μπορούσαν να διανοηθούν την υπερφυά σύλληψη και γέννηση του Σωτήρα Χριστού. Στον ιουδαϊκό νόμο, ο αρραβώνας δημιουργούσε σχέση δεσμευτική, η οποία μπορούσε να λυθεί μόνο με διαζύγιο.
Απολυτίκιο της εορτής
Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ'
Σήμερον τῆς εὐδοκίας Θεοῦ τὸ προοίμιον, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἡ προκήρυξις· Ἐν Ναῷ τοῦ Θεοῦ τρανῶς ἡ Παρθένος δείκνυται, καὶ τὸν Χριστὸν τοῖς πᾶσι προκαταγγέλλεται. Αὐτῇ καὶ ἡμεῖς μεγαλοφώνως βοήσωμεν· Χαῖρε τῆς οἰκονομίας τοῦ Κτίστου ἡ ἐκπλήρωσις.
Σήμερον τῆς εὐδοκίας Θεοῦ τὸ προοίμιον, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἡ προκήρυξις· Ἐν Ναῷ τοῦ Θεοῦ τρανῶς ἡ Παρθένος δείκνυται, καὶ τὸν Χριστὸν τοῖς πᾶσι προκαταγγέλλεται. Αὐτῇ καὶ ἡμεῖς μεγαλοφώνως βοήσωμεν· Χαῖρε τῆς οἰκονομίας τοῦ Κτίστου ἡ ἐκπλήρωσις.
Προσεγγίσεις στην εορτή
Μία από τις κυριότερες και μεγαλύτερες Θεομητορικές
εορτές του έτους είναι και τα «Εισόδεια» της Θεοτόκου. Η Εκκλησία μας
την τιμά στις 21 Νοεμβρίου, με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Η σημασία της
εορτής αυτής είναι μεγάλη και ιερή.
«Σήμερον πιστοὶ χορεύσωμεν, ἐν ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις, τῶ Κυρίω ἄδοντες, τιμῶντες καὶ τὴν αὐτοῦ, ἡγιασμένην σκηνήν, τὴν ἔμψυχον κιβωτόν, τὴν τὸν ἀχώρητον Λόγον χωρήσασαν, προσφέρεται γὰρ Θεῷ, ὑπερφυῶς τὴ σαρκὶ νηπιάζουσα, καὶ Ἀρχιερεὺς ὁ μέγας, Ζαχαρίας δέχεται, εὐφραινόμενος ταύτην, ὡς Θεοῦ κατοικητήριον».
Η Άννα, μητέρα της Θεοτόκου, επειδή πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή της στείρα, χωρίς να γεννήσει παιδί, παρακάλεσε προσευχόμενη τον Θεό, μαζί με τον άνδρα της Ιωακείμ, να τους χαρίσει παιδί. Και αν γινόταν αυτό, αμέσως θα το αφιέρωναν στον Θεό.
Και πράγματι, έτσι ευδόκησεν ο Θεός και η Άννα γέννησε παραδόξως αυτήν που προξένησε τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγή και συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους, την αιτία της αναπλάσεως του πεσόντος Αδάμ καθώς και της εγέρσεως και θεώσεώς του, δηλαδή την υπεραγία και δέσποινα Θεοτόκο Μαρία. Όταν αυτή έγινε τριών χρονών, την πήραν οι γονείς της και αφιέρωσαν τη θυγατέρα τους στον Θεό, αφού την πήγαν στο Ναό καθώς το είχαν υποσχεθεί. Την παραδίδουν στους Ιερείς και μάλιστα στον τότε Αρχιερέα Ζαχαρία, ο όποιος αφού την παρέλαβε, την εισήγαγε στον ιερότερο χώρο του ναού, στα Άγια των Αγίων, όπου μόνο ο αρχιερέας έμπαινε μια φορά το χρόνο. Αλλά ο Ζαχαρίας γνώριζε δι' αποκαλύψεως τι έμελλε να συμβεί δια της κόρης αυτής, πως έμελλε μετά λίγο καιρό να γεννηθεί ως άνθρωπος ο Θεός απ' αυτήν για τη διόρθωση και τη σωτηρία του κόσμου.
Εκεί η Παρθένος έμεινε δώδεκα χρόνια. Όλο αυτό το διάστημα ο αρχάγγελος Γαβριήλ προμήθευε την Παναγία με τροφή ουράνια. Ώσπου πλησίασε ο καιρός του θείου Ευαγγελισμού και των ουρανίων και υπερφυσικών μηνυμάτων, που προμηνούσαν ότι ο Θεός ευδόκησε να σαρκωθεί απ' αυτήν σαν φιλάνθρωπος, για να αναπλάσει τον φθαρέντα από την αμαρτία κόσμο. Βγήκε τότε, όταν ήλθε η στιγμή να συμβάλει στη σάρκωση του Σωτήρα Χριστού, που είναι «ὁ ἀγαπήσας ἡμᾶς καὶ δοὺς παράκλησιν αἰωνίαν καὶ ἐλπίδα ἀγαθὴν ἐν χάριτι» (Β΄ Θεσ. 2:16). Ο Οποίος, δηλαδή, μας αγάπησε και μας έδωσε παρηγοριά που δε θα έχει τέλος, αλλά θα είναι αιώνια, και μας χάρισε ελπίδα αγαθών ουρανίων.
Η Θεοτόκος εξήλθε από τα άγια των αγίων του ναού δεκαπέντε ετών και δόθηκε στον μνήστορα Ιωσήφ, για να είναι αυτός προστάτης της και μάρτυς της παρθενίας της και για να υπηρετήσει: στον άσπορο τόκο της, στη φυγή στην Αίγυπτο και στην επάνοδό της απ' εκεί στη γη Ισραήλ. Αφότου ο Ιωσήφ εμνηστεύθη την Παρθένο, πέρασαν τέσσερις μήνες και τότε έγινε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.
Tο πρόσωπο της Παναγίας είναι η κορυφαία προσφορά της ανθρωπότητος στο σχέδιο τής θείας οικονομίας, δηλαδή στην έμπρακτη φανέρωση της αγάπης και της φροντίδος του Θεού για τον άνθρωπο.
O άνθρωπος επιλέγει το θάνατο αντί της ζωής, που του προσφέρει ο Θεός, και ο Θεός βοηθεί τον άνθρωπο να διαβεί από την τραγικότητα του θανάτου στην αιωνιότητα της αγάπης. Aυτή η σωτήρια παρεμβολή γίνεται με τη σάρκωση του Yιού και Λόγου του Θεού, ούτως ώστε η σωτηρία να μην είναι μια αφηρημένη ή μαγική τελετουργία, αλλά μια χειροπιαστή και λογική πραγματικότητα ή δυνατότητα. Tο πρόσωπο-κλειδί, λοιπόν, στην όντως παράδοξη ιστορία της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο είναι η Θεοτόκος, που τίκτει την αλήθεια και τη ζωή, στο πρόσωπο του Iησού Xριστού, και λαμβάνει την κορυφαία θέση στη γενεαλογία του ανθρωπίνου γένους.
H Παναγία είναι το πρόσωπο με τις περισσότερες επωνυμίες, που είναι τόσες πολλές, όσες και οι ποικιλόμορφες εκφράσεις της ζωντανής παρουσίας της στην πορεία του γένους των ελλήνων αλλά και όλων των Oρθοδόξων. Aπ' όλες αυτές η πιο σημαντική, ίσως, είναι η επωνυμία Mητέρα, μια λέξη που κρύβει μέσα της κι από μόνη της μια φοβερή δυναμική. Η Mητέρα Θεοτόκος βίωσε η ίδια τον πόνο, που σαν ρομφαία διέσχισε και κέντρισε την καρδιά της. Έτσι η παρουσία της δεν είναι θεωρία, αλλά κατανόηση και αλληλεγγύη. Kαι δεν θα μπορούσε νά 'ταν αλλιώς, αφού η κορύφωση του πόνου της εγίνηκε, όταν αντίκρισε τον Άρχοντα της ειρήνης, τον Yιό της, επάνω στον Σταυρό. Aυτή η εμπειρία είναι, που άπαξ δια παντός μας φανερώνει, ότι η αγάπη είναι θυσία, όχι των άλλων, αλλά του εαυτού μας για τους άλλους. Γι' αυτό και η Παναγία προστατεύει τους όπου γης αδικουμένους και κατατρεγμένους.
Η είσοδος της Θεοτόκου στο Ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προαγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας οικονομίας για την σωτηρία του κόσμου.
«Σήμερον πιστοὶ χορεύσωμεν, ἐν ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις, τῶ Κυρίω ἄδοντες, τιμῶντες καὶ τὴν αὐτοῦ, ἡγιασμένην σκηνήν, τὴν ἔμψυχον κιβωτόν, τὴν τὸν ἀχώρητον Λόγον χωρήσασαν, προσφέρεται γὰρ Θεῷ, ὑπερφυῶς τὴ σαρκὶ νηπιάζουσα, καὶ Ἀρχιερεὺς ὁ μέγας, Ζαχαρίας δέχεται, εὐφραινόμενος ταύτην, ὡς Θεοῦ κατοικητήριον».
Η Άννα, μητέρα της Θεοτόκου, επειδή πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή της στείρα, χωρίς να γεννήσει παιδί, παρακάλεσε προσευχόμενη τον Θεό, μαζί με τον άνδρα της Ιωακείμ, να τους χαρίσει παιδί. Και αν γινόταν αυτό, αμέσως θα το αφιέρωναν στον Θεό.
Και πράγματι, έτσι ευδόκησεν ο Θεός και η Άννα γέννησε παραδόξως αυτήν που προξένησε τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγή και συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους, την αιτία της αναπλάσεως του πεσόντος Αδάμ καθώς και της εγέρσεως και θεώσεώς του, δηλαδή την υπεραγία και δέσποινα Θεοτόκο Μαρία. Όταν αυτή έγινε τριών χρονών, την πήραν οι γονείς της και αφιέρωσαν τη θυγατέρα τους στον Θεό, αφού την πήγαν στο Ναό καθώς το είχαν υποσχεθεί. Την παραδίδουν στους Ιερείς και μάλιστα στον τότε Αρχιερέα Ζαχαρία, ο όποιος αφού την παρέλαβε, την εισήγαγε στον ιερότερο χώρο του ναού, στα Άγια των Αγίων, όπου μόνο ο αρχιερέας έμπαινε μια φορά το χρόνο. Αλλά ο Ζαχαρίας γνώριζε δι' αποκαλύψεως τι έμελλε να συμβεί δια της κόρης αυτής, πως έμελλε μετά λίγο καιρό να γεννηθεί ως άνθρωπος ο Θεός απ' αυτήν για τη διόρθωση και τη σωτηρία του κόσμου.
Εκεί η Παρθένος έμεινε δώδεκα χρόνια. Όλο αυτό το διάστημα ο αρχάγγελος Γαβριήλ προμήθευε την Παναγία με τροφή ουράνια. Ώσπου πλησίασε ο καιρός του θείου Ευαγγελισμού και των ουρανίων και υπερφυσικών μηνυμάτων, που προμηνούσαν ότι ο Θεός ευδόκησε να σαρκωθεί απ' αυτήν σαν φιλάνθρωπος, για να αναπλάσει τον φθαρέντα από την αμαρτία κόσμο. Βγήκε τότε, όταν ήλθε η στιγμή να συμβάλει στη σάρκωση του Σωτήρα Χριστού, που είναι «ὁ ἀγαπήσας ἡμᾶς καὶ δοὺς παράκλησιν αἰωνίαν καὶ ἐλπίδα ἀγαθὴν ἐν χάριτι» (Β΄ Θεσ. 2:16). Ο Οποίος, δηλαδή, μας αγάπησε και μας έδωσε παρηγοριά που δε θα έχει τέλος, αλλά θα είναι αιώνια, και μας χάρισε ελπίδα αγαθών ουρανίων.
Η Θεοτόκος εξήλθε από τα άγια των αγίων του ναού δεκαπέντε ετών και δόθηκε στον μνήστορα Ιωσήφ, για να είναι αυτός προστάτης της και μάρτυς της παρθενίας της και για να υπηρετήσει: στον άσπορο τόκο της, στη φυγή στην Αίγυπτο και στην επάνοδό της απ' εκεί στη γη Ισραήλ. Αφότου ο Ιωσήφ εμνηστεύθη την Παρθένο, πέρασαν τέσσερις μήνες και τότε έγινε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.
Tο πρόσωπο της Παναγίας είναι η κορυφαία προσφορά της ανθρωπότητος στο σχέδιο τής θείας οικονομίας, δηλαδή στην έμπρακτη φανέρωση της αγάπης και της φροντίδος του Θεού για τον άνθρωπο.
O άνθρωπος επιλέγει το θάνατο αντί της ζωής, που του προσφέρει ο Θεός, και ο Θεός βοηθεί τον άνθρωπο να διαβεί από την τραγικότητα του θανάτου στην αιωνιότητα της αγάπης. Aυτή η σωτήρια παρεμβολή γίνεται με τη σάρκωση του Yιού και Λόγου του Θεού, ούτως ώστε η σωτηρία να μην είναι μια αφηρημένη ή μαγική τελετουργία, αλλά μια χειροπιαστή και λογική πραγματικότητα ή δυνατότητα. Tο πρόσωπο-κλειδί, λοιπόν, στην όντως παράδοξη ιστορία της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο είναι η Θεοτόκος, που τίκτει την αλήθεια και τη ζωή, στο πρόσωπο του Iησού Xριστού, και λαμβάνει την κορυφαία θέση στη γενεαλογία του ανθρωπίνου γένους.
H Παναγία είναι το πρόσωπο με τις περισσότερες επωνυμίες, που είναι τόσες πολλές, όσες και οι ποικιλόμορφες εκφράσεις της ζωντανής παρουσίας της στην πορεία του γένους των ελλήνων αλλά και όλων των Oρθοδόξων. Aπ' όλες αυτές η πιο σημαντική, ίσως, είναι η επωνυμία Mητέρα, μια λέξη που κρύβει μέσα της κι από μόνη της μια φοβερή δυναμική. Η Mητέρα Θεοτόκος βίωσε η ίδια τον πόνο, που σαν ρομφαία διέσχισε και κέντρισε την καρδιά της. Έτσι η παρουσία της δεν είναι θεωρία, αλλά κατανόηση και αλληλεγγύη. Kαι δεν θα μπορούσε νά 'ταν αλλιώς, αφού η κορύφωση του πόνου της εγίνηκε, όταν αντίκρισε τον Άρχοντα της ειρήνης, τον Yιό της, επάνω στον Σταυρό. Aυτή η εμπειρία είναι, που άπαξ δια παντός μας φανερώνει, ότι η αγάπη είναι θυσία, όχι των άλλων, αλλά του εαυτού μας για τους άλλους. Γι' αυτό και η Παναγία προστατεύει τους όπου γης αδικουμένους και κατατρεγμένους.
Η είσοδος της Θεοτόκου στο Ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προαγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας οικονομίας για την σωτηρία του κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου